NİLÜFER HANIM İLE SÖYLEŞİ

Ahh! Siz belediye binasında verilen baloları bir görmeliydiniz. Gayet iyi giyinmiş tuvaletli hanımefendiler beyleri ile birlikte teşrif ederler ve son moda tangoları, fokstrotları imrendire imrendire icra ederlerdi. Levantenlerle Türkler yan yana eğlenirdik. Orkestralar, İzmir'in en lüks gazinolarından gelirdi.

Ben Mareşal Fevzi Çakmak'ın ve Atatürk'ün silah arkadaşlarının Harbiye'den hocası Miralay Efe Kazım'ın kızıyım. İzmir'in ilk otobüs işletmecisi ve acentacısı Etem Kantarcıoğlu'nun da eşiyim. 99 yaşında ölen babam ile 54 yaşında ölen eşim Buca'damızda gömülüdürler. Şimdi Buca girişinde Sponza'ların oturduğu ev, bizimdi.

Bundan 50 sene önce Şirinyer'den Buca'ya kadar her taraf bağ ve bahçelik idi. Yemyeşil zeytinlikler vardı. Arada sırada bağ kuleleri ve iki odalı küçük bağ evleri görülürdü.

Bayram günü her bahçede davul çalardı. Bizim bahçeye de kayınbiraderim Rifat Bey, davul getirirdi. Sabahlara kadar eğlenirdik. İzmir'in İsmet Gazinosu'nun ünlü şarkıcıları garsonlarla birlikte Buca'ya gelmeden edemezlerdi.

Levanten hanımların ata düşkün oldukları malum. Ancak, bizim hanımların da onlardan aşağı kalır yeri yoktu. Bir çok Türk hanımın atla Buca bağlarında gezinip durduğunu hatırlarım.

Her sabah 10 treni ile İzmir'den ecnebiler gelir, ünlü Ali Bey'in karaçosuna binip Kozağacı ve Kaynaklı köyüne giderlerdi. Kozağacı'nda enfes bir su akardı, herkes onun etrafına yayılırdı. Eskiden Tahtalı köyü denilen şimdinin Kaynaklar köyünde ise, ünü dillere destan kocaman bir çınar ağacı vardı. Onun çevresinde eğlenceler olurdu.

İzmir'e gitmek istersek trenle giderdik.

Buca'nın ünlü Hasanağa Bahçesi'nin esas ismi Alyoti Bahçesi. Burası Kont Alyoti'nin keyif ormanıymış. 1926'da Sarıgöllü Hasan Ağa burayı satın almış. Hasan Ağa'nın kızı, kara sevda olduğu için çok hastaymış. Hasanağa, bu bahçeye zürafalar, tavus kuşları ve envai çeşit eğlence getirmişse de, kızcağız bir türlü iyileşememiş. Kızı sonunda ölünce, Hasan Ağa bahçeyi Kızılay'a bağışlamış. Bundan elli yıl önce Hasanağa Bahçesi'nde karagöz oynatılır, bin bir türlü eğlence düzenlenirdi. Bilseniz Buca eskiden ne tatlıydı. Kocam dahil bir çok astım hastası, Buca'da tedavi olmuştur.

Nilüfer Kantarcıoğlu, 1986

Not 1: Bu söyleşi Yaşar Aksoy tarafından 1986 yılında yapılmıştır.

Not 2: Söyleşinin yapıldığı sırada Sayın Kantarcıoğlu 77 yaşındaydı.

Kaynak: Smyrna İzmir: Efsaneden Gerçeğe, Yaşar Aksoy, 2002