Sultan Abdülaziz'in Buca'yı ziyareti

1863'te Sultan Abdülaziz'in Buca ziyareti nesiller boyunca aktarılan bir hikaye olmuştur. Sultan, Kahire ziyareti dönüşünde at yarışlarını izlemek için Paradiso'ya (günümüzde Şirinyer) gelmiştir. Sultan'ın bu kararı almasında Buca'nın Avrupalı ailelerinin etkisi büyüktür. O dönemde yabancı sermayenin katkısıyla İzmir-Aydın demiryolu yeni yapılmıştır ve Buca'ya da bir hat çekilmesi için Bucalı aileler Sultan'ı ikna etme amacındalardır. Zaten, ileriki yıllarda Buca hattının yapılmasında Bucalı Rees ve Forbes ailelerinin etkilerinin büyük olduğu bilinmektedir. Bunun yanı sıra İzmir'in varlıklı aileleri Osmanlı Sultanı'nı Paradiso'da düzenli bir şekilde at yarışlarının düzenlenmesi için de ikna etmek istemektedirler.

Sultan Abdülaziz'in 1863'te Buca'yı ziyareti üzerine yapılan DokuzçeşmelerOsmanlı Sultanı Abdülaziz'in Paradiso ve sonrasında Buca ziyaretini L. Gardey, "Voyage du Sultan Abd- ul- aziz, de Stamboul au Caire" adlı kitabında şöyle anlatıyor:

''Cuma günü, Sultan, maiyeti ile birlikte Hisar Camii'ne gidip namazını kıldı. Bunu duyan büyük bir kalabalık, bu nedenle, caminin çevresini ve Sultanın geçeceği yolları erkenden doldurmuştu. Camiden çıkıldıktan sonra, Türk ve Ermeni mahallelerinden ve Kervan Köprüsünden geçilerek, İyonya'nın parlak güneşi altında, zevklerimizi taçlandırmaya layık bir yere gidildi. Burası, 'Büyük Cennet- Le Grand Paradis- Paradiso' diye bilinen bir yerdi.

Burada, Jokey Kulübünü destekleyen büyük bir kalabalık, en candan gösterileriyle bu gibi yararlı kuruluşlara önderlik etmek isteyen Sultanı alkışlarla karşıladı.. Daha sonra, çeşitli atlı gösteriler büyük bir ilgiyle izlendi ve büyük bir başarıyla tamamlandı. Yarışı kazananlar arasında Whittall' lardan birinin adı da ilan edilmişti. Şeref ödülü ise, İzmir'in gurur duyduğu bu ünlü konuğu ağırlamak için elinden gelen her çabayı göstererek bunu hak etmiş olan, Jokey Kulübü Başkanı ve Fransız Konsolosu Kont Bentivoglio d'Aragon'a verildi.. 

Sultan bu arada, kontu çadırına davet ederek duyduğu memnuniyeti iletti ve kendi Arap atlarından birini Konta hediye etti. Yarışlardan sonra, Padişah Buca'ya giderek orada M. Baltazzi' nin (Baltacı) villasında bir süre dinlendi.''Avustralya'dan bir gazete Sultan'ın ziyaretini anlatıyor, 1863 yılı.Yarıştan sonra Sultan'ın orkestrası ufak bir konser verir ve İtalyan ile Rum kökenlere sahip Bucalı bir aile olan Baltazzi'nin köşkünde kendilerine bir yemek verilir. Yarışa ismi sıkça bilinen Bucalı ailelerin katıldığından da bahsedilmektedir: Blackler, Langdon, Hanson, Amira, Sevastopoulo, Fabrizzi, Carre, Cugino, Schiffmann, Ricci ve Katolik ile Protestan papazlar.

Sultan Abdülaziz'in Buca'da geceyi geçirip geçirmediği ile ilgili çelişkili ifadeler vardır. Bazı kaynaklara göre Sultan Abdülaziz, Buca'da Baltazzi Köşkü'nde bir gece geçirir, bazı kaynaklara göre ise yemekten sonra biraz dinlenir ve geri döner. Bunun dışında bilinen bir şey de Sultan Abdülaziz'in giriş yaptığı kapının gelenek olduğu üzere mühürlenmesidir. Söylentilere göre Sultan, Aliotti Bahçesi'ne (günümüzde Hasanağa Bahçesi) bakan kapıdan kabul edilmiş ve adet olduğu üzere, kapı bundan sonra kapatılarak bir daha kullanılmamıştır. Sultan, at üstünde Şirinyer tren istasyonuna dönmüş ve oradan da İzmir'e geçiş yapmıştır.

Sultan Abdülaziz'in ziyareti ile ilgili bilinen bilgilerden biri de günümüzde İstasyon Caddesi olarak bilinen o zamanın Komenon Sokağı'nın da yaptırılmış olmasıdır. Ne var ki, bilginin doğruluğu teyit edilememiştir. O dönemde Rees, De Jongh ve Forbes köşkleri ve istasyonun henüz yaptırılmamış olduğu düşünüldüğünde, günümüzdeki İstasyon Caddesi'nin o dönemde Buca için fazla öneme sahip olmayacağı açıktır.

Buca'daki Dokuzçeşmeler anıtı da Sultan Abdülaziz'in 1863 senesinde Buca'yı ziyareti şerefine yaptırılmıştır. Günümüzde halen durmaktadır.

Kaynak: atalarimizintopraklari.com